Parasha Vayeshev - En hij woonde

Vanaf het begin heeft God de mens verantwoordelijkheden gegeven voor het omgaan met zijn schepping, de natuur en de mensheid. Dat gebeurde al bij Adam en Eva (Genesis 1-3). Helaas waren zij ongehoorzaam en de Heilige strafte hen streng door hen te verbannen uit de Hof van Eden. Het gevolg daarvan was de val van het hele menselijke ras.  In de hoofdstukken 3-11 van Genesis lezen we menig verhaal over Adonai’s aanpak van de mensheid als geheel. Tragischerwijze zijn al deze verhalen thematisch gelinkt door een gemeenschappelijk thema van zonde en oordeel. 

Dan, in Genesis 12, worden we voorgesteld aan Abram. De Heilige treedt in een verbond met hem. Hij belooft daarbij dat Hij zijn nakomelingen tot een speciaal volk in een speciaal land zal maken. Waarom koos Adonai Abraham en zijn nazaten uit?

In Genesis 18:17-19 worden we op de hoogte gebracht van Adonai’s plan om een speciaal volk te creëren door de afstammelingen van Abram.
Dit volk werd verondersteld gekenmerkt te zijn door rechtschapenheid en gerechtigheid. Door hun voorbeeld van rechtschapenheid en gerechtigheid zouden zij de wereld het Licht van de Ene en enige Ware Elohim (God) tonen en bijgevolg een zegen zijn voor de hele mensheid.Zoals je kan zien, we hebben twee belangrijke thema’s geleerd van het boek van het prille begin!

Om zijn doel met het volk te bereiken kan Adonaï de zonde  in de levens van hen die Hij als baanbrekers van deze heilige natie gekozen had, niet negeren.  We zullen zien hoe deze twee fundamentele thema’s elkaar kruisen en beïnvloeden.:

We weten bijvoorbeeld  dat Jacob zondigde door misleiding en leugens toen hij Ezau’s zegen stal. Er was niets heiligs in zijn handelwijze. Heeft de Heilige dit over het hoofd gezien? Neen, dat deed Hij niet. Hij kreeg een Goddelijke berisping toen Leah in plaats van Rachel aan Jacob gegeven werd, ook al had hij zeven jaar voor Rachel gearbeid/geploeterd.

We begrijpen dat dit moest gebeuren omdat Jacob op dezelfde manier misleid werd als hij zijn vader misleidde. Dit voorval in Jacobs leven refereerde overduidelijk als een goddelijk oordeel over Jacobs bedrog. 

Let maar eens op de volgende aanwijzingen:
Izaak’s gezichtsvermogen was zeer zwak; hierdoor kon hij niet zien dat het Jacob was die hij zegende inplaats van Ezau. Zo kon Jacob eveneens niet zien dat Rachel vervangen was door Leah, omwille van de duisternis in zijn tent.

Ezau was de oudere broer die inplaats van de jongere Jacob de zegen had moeten krijgen. In het geval van Rachel en Leah, was Leah de oudere en ontving zij eerst de zegening van een huwelijk (door de misleiding van Laban) vóór haar jongere zus. Deze tweede gebeurtenis verzoende, zette recht of compenseerde de bedrieglijke omkering van de eerste gebeurtenis. 

Dit is wat men noemt een "leer om leer"-vergelding. (Met gelijke munt betalen, zoals "oog om oog en tand om tand" - Matth. 6 : 38).  

In Genesis 37:2 lezen we dat Jozef een herder was: "hij hoedde gewoonlijk het kleinvee met zijn broers".  In het Hebreeuws staat er dat hij een herder was (ra'ah רָעָה). 

We hebben al eens gezien dat de Torah iets over het karakter van een persoon  duidelijk wil maken als het zijn bezigheden vermeldt. Dat is waarom de onrechtvaardigen getypeerd worden als zijnde van de aarde/veld (bv. Kaïn, Ezau, enz.) terwijl de rechtschapenen getypeerd worden als zijnde herders en gasten/tijdelijke verblijvers (Abraham, Izaak, Jacob, Jozef, Mozes, David, Yeshua, enz.). De Torah doet dit om hun vleselijke, zinnelijke natuur te benadrukken.  (Persoonlijk vind ik de tegenstelling herders - jagers meer voor de hand liggen - Ida).

In Genesis 37:2 lezen we dat Jozef meer omging met de zonen van Bilhah en Zilpah (de dienstmeisjes) en niet met de zonen van Leah. Dat geeft al iets aan van de spanningen die er in dit gezin waren. De kern van de natie, die gekenmerkt moest worden door rechtschapenheid en gerechtigheid had duidelijk tekortkomingen.

We lezen vervolgens Genesis 37:3 en 4. We vernemen daar dat vader Jacob zijn zoon Jozef meer liefhad dan zijn andere zonen. Ook dat werkte mee aan scheve verhoudingen in het gezin. Er ontstond haat ten opzichte van Jozef.  Ze konden geen vriendelijk woord tot elkaar spreken. De veelkleurige mantel die Jozef van zijn vader kreeg wordt in de Bijbel "ketonet passim" כְּתֹנֶת פַּסִּים genoemd dat door kinderen van een koning gedragen werd (2 Samuel 13:18). De andere zonen van Leah waren beslist niet gediend van die voorkeursbehandeling van vader Jacob. In  genoemde teksten wordt tweemaal het liefhebben van de vader tot deze zoon beschreven. Dit doet denken aan de liefde van de andere aartsvader Abraham voor zijn zoon Izaäk (Genesis 22:1-3).

Juda is afgedaald naar een gebied ver van de rest van de familie...... In dit verhaal had Judah drie zonen, Er, Onan, en Shelach genaamd. Hij gaf Tamar als
vrouw aan Er, Er stierf echter omwille van zijn eigen zonden. Het was toen het gebruik dat één van de levende broeders de vrouw van zijn overleden broer huwde wanneer deze zonder erfgenaam stierf. Zo werd Tamar aan Onan als vrouw gegeven. Ook Onan stierf een vroege dood als gevolg van zijn eigen zonden. Onder deze omstandigheden had Judah het gevoel dat Tamar de dood van zijn zonen veroorzaakte en dus gaf hij zijn jongste zoon Shelach niet als echtgenoot aan Tamar, vrezend dat ook hij zou sterven. Het Judaïsme heeft een naam voor iemand als Tamar. Zij was een 'isha katlanit'—een DODELIJKE vrouw. Je kunt niet zegen dat Juda op een goede manier over Tamar oordeelde. De zonen stierven om hun eigen zonden en niet omdat Tamar een dodelijke vrouw was. 

Je kunt niet zeggen dat Tamar zich slecht gedroeg. Ze was vastbesloten het zaad in de naam van haar eerste echtgenoot te laten opkomen. Zij handelde naar de normen van die tijd. Je kunt eerder zeggen dat Juda zich slecht gedroeg. 

Genesis 38:25 Terwijl zij, Tamar, de stad uit gebracht werd, stuurde ze een bode naar haar schoonvader om te zeggen: Van de man van wie deze voorwerpen zijn, ben ik zwanger. Ze zei: Kijk toch eens van wie deze zegelring, deze snoeren en deze staf zijn.
Dit herinnert ons aan het feit dat Jacobs zonen hem Jozefs bloedbevlekte kleed toonden en hem vroegen, “Kijk toch eens of dit het gewaad van uw zoon is of niet" (Genesis 37:22).  Zie je wat hier gebeurt? En weer krijgen we een glimp te zien van wat 'leer om leer' betekent. Goddelijke straf/berisping. Denk eraan dat het Judah was die besloot Jozef te verkopen. Om hun zonde te verdoezelen (dat Judah een kind verwekte) gaven ze hun vader Jozefs bloedbevlekte gewaad, voorwendend dat hij door een wild beest verslonden was. Nu in een verbazende ommekeer is het Judah die op precies dezelfde manier geconfronteerd wordt met bewijsmateriaal van zijn wandaad—Tamar zei: "Kijk toch eens van wie deze zegelring, deze snoeren en deze staf zijn (Genesis 38:25). We zien opnieuw dat Yahweh het gedrag van Jacobs familie probeert te corrigeren, zodat ze verder kunnen gaan met het opbouwen van een natie van rechtschapenheid en gerechtigheid. 

Dit artikel is nog veel langer. Ik stop er eerst mee. Tony Robinson brengt in het vervolg van het artikel alles in verband met de Messias en dat is erg belangrijk. Misschien vul ik het later nog eens aan. Je kunt het originele artikel ook zelf opzoeken.

Een bewerkt gedeelte uit de studie MBMDutchVayeshev.doc van Tony Robinson (Messiaans Levend water)

pad: Parachats → Wekelijkse Parashahvertalingen "Tony Robinson" klik hier → 09 Vayeshev