Er stond een Synagoge in Dedemsvaart 

Door Franklin ter Horst

Gedurende de Duitse bezetting is vrijwel de gehele joodse bevolking van Dedemsvaart gedeporteerd......

Op de avond van 2 oktober 1942 vertrok een bus bij de synagoge op het marktplein in Dedemsvaart waarmee de overgebleven joden - een deel was 's morgens al per tram vertrokken - naar Zwolle weggevoerd werden en vervolgens via kamp Westerbork naar de Nazi-concentratiekampen gedeporteerd.

Sommigen werden te werk gesteld waaronder Bram Leman. Zijn vrouw Annie werd met hun beide kinderen Henderika en Meijer direct na aankomst in Auschwitz in de gaskamers van dat kamp vermoord.  

Slechts een enkeling overleefde de Shoah (Holocaust). Vele duizenden Joodse Nederlanders trof hetzelfde lot. Van de naar schatting 140.000 Joodse inwoners die ons land voor de oorlog telde, werden zo’n 107.000 gedeporteerd afkomstig uit zo’n 450 gemeenten; bijna 102.000 kwamen om het leven. Ze werden vermoord in de concentratiekampen of stierven er door honger, ziekte en uitputting.

Het eerste document aangaande een joodse gemeenschap in Dedemsvaart dateert uit 1835 en vermeldt het bestaan van een gehuurde ruimte die als synagoge diende. In 1836 werd de joodse gemeente officieel erkend. In september 1886 werd hier een nieuw gebouwde synagoge ingewijd die tot aan de bezetting in gebruik is geweest. Enkele jaren eerder had de gemeenschap ook een eigen begraafplaats gekregen op begraafplaats Mulderij. De synagoge heeft na de oorlog als werkplaats gediend en werd 1987 verkocht aan een particulier en, ondanks pogingen om het gebouw te behouden is het in 1988 afgebroken.

Zie ook: https://www.hvavereest.nl/lezen-kijken/oude-jaargangen/joodse-gemeenschap/joods-leven-in-overijssel/

ONTHULLING JOODS MONUMENT

Dit monument is onthuld in 1993. De tekst op deze gedenksteen is geschreven door mevrouw Roberta Boom-Spier. Roberta Spier is op 27 september 1924 te Dedemsvaart geboren en op 26 februari 2012 overleden. De gedenksteen is opgericht ter nagedachtenis aan 31 joodse medeburgers die tijdens de Tweede Wereldoorlog door de bezetter zijn weggevoerd en omgebracht. De namen van de 31 joodse slachtoffers uit Dedemsvaart luiden:

Simon de Bruin, Hester de Bruin-Ligtenstein, Roosje van Buren, Philip van Buren, David van Buuren, Betje van Buuren-Philipson, David Cohen, Perlina Cohen-Hoogstraal, Abraham Denneboom, Leon Denneboom, Leviene Denneboom, Sophia Denneboom, Johanna Denneboom-Spier, Benjamin van Gelder, David van Gelder, Johanna van Gelder, Tallientje Saartje van Gelder, Jetje van Gelder-Salomons, Abraham Leman, Henderika Leman, Joël Leman, Maurits Leman, Meijer Leman (1934), Meijer Leman (1941), Rosina Leman-van Adelsbergen, Annette Henriët Leman-Kroonenberg, Marie Anne Bertha Leman-de Leeuwe, Betje Schrijver-van Gelder, Filip Spier, Heiman Spier en Menno Spier.

Deze joodse oorlogsslachtoffers zijn opgenomen in het 'Digitaal Monument Joodse Gemeenschap in Nederland'.

Hierin vindt u meer informatie over deze personen met waar mogelijk een korte biografie, familierelaties en adresgegevens.

Wanneer u klikt op een persoonsnaam wordt u door verwezen naar het Digitaal Joods Monument.

De gedenksteen ligt tegenover de plaats waar vroeger de Synagoge heeft gestaan.

De tekst op de gedenksteen, geschreven door mevrouw Roberta Boom-Spier, luidt:

https://www.joodsmonument.nl/nl/page/149897/annette-henri%C3%ABt-leman-kroonenberg

Bram Leman was slager van beroep woonde destijds op het oude adres Kalkwijk F94 in Dedemsvaart, thans Julianastraat 20.